Özel Evrakta (Belgede) Sahtecilik Nedir Suçu Nedir?

Yazılı, okunabilir halde ve hukuki değere sahip özel bir evrakın sahte olarak düzenlenmesi, değiştirilmesi veya kullanılması özel evrakta(belgede) sahtecilik suçunu meydana getirir. Resmi evrakta sahtecilik suçu ile özel evrakta sahtecilik suçu arasındaki temel fark söz konusu suçların materyali olan belgelerin birinde resmi evrak diğerinde ise özel evrak olmasıdır. Resmi evrak ya da belge ancak o belgeyi düzenleme ile görevlendirilmiş yetkili bir kişi tarafından düzenlenirken, özel evrak ya da belge herkes tarafından düzenlenebilir ve bu tür özel belgeler genelde kişiler arasında ilişkilerde kullanılır.

Özel Belgede (Evrakta) Sahtecilik Suçu Nasıl İşlenir?

Özel evrakta sahtecilik suçu Türk Ceza Kanunu’nun 207. maddesinde düzenlenmiştir ve aşağıda sıralanan üç farklı seçimlik hareketle kasten işlenebilen bir suçtur;

• Özel bir belgenin sahte olarak düzenlenmesi ve kullanılması
• Gerçek olan bir özel belgenin başkalarını aldatmak amaçlı değiştirilmesi ve kullanılması
• Özel belgenin sahte olduğunu bilerek bu belgeyi kullanmak

Burada sıralanan üç seçimlik hareketten herhangi birinin kasten işlenmesiyle özel belgede sahtecilik suçu oluşmuş olur. Sıralanan bu üç seçimlik hareketin tek bir fail tarafından ayrı zamanlarda ancak aynı özel belge üzerinde işlenmesi durumunda faile tek bir ceza verilir.

Özel Evrakta (Belgede) Sahtecilik Suçunun Şikayet Süresi Nedir?

Türk Ceza Kanunu 73. maddeye göre şikayete bağlı suçlarda suçun işlendiği tarihten itibaren 6 ay içerisinde şikayet oluşturulmalıdır. Eğer bu süre içerisinde şikayet oluşturulmaz ise şikayet hakkı ortadan kalkar. Özel belgede sahtecilik suçu ise 73. maddede tanımlanan şikayete bağlı suçlardan değildir, bu nedenle özel evrakta sahtecilik suçu için tanımlanmış herhangi bir şikayet süresi yoktur.

Özel Evrakta (Belgede) Sahtecilik Suçunda Zamanaşımı Nedir?

Özel evrakta sahtecilik suçunun dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Bu nedenle suçun işlendiği tarihten itibaren 8 yıl içerisinde savcılığa bildirilmesi halinde savcılık tarafından soruşturma başlatılır.

Özel Belgede (Evrakta) Sahtecilik Suçunun Seçimlik Hareketleri Nelerdir?

Resmi evrakta sahtecilik suçunda suç unsurunun oluşması için üretilen, değiştirilen, yeniden düzenlenen sahte resmi evrakın kullanılması şartı vardır. Sahte bir şekilde üretilen, değiştirilen ya da yeniden düzenlenen resmi evrak kullanılmazsa resmi evrakta sahtecilik suçu oluşmaz. Ancak özel bir evrakın sahtesinin üretilmesi, değiştirilmesi ya da yeniden düzenlenmesi özel evrakta sahtecilik suçunun oluşmasına sebep olur ve bunların yapılması suçun oluşması için yeterlidir. Özel belgede sahtecilik suçu için üretilen, değiştirilen ya da yeniden düzenlenen belgenin kullanılması şartı aranmaz. Özel belgede sahtecilik suçu aşağıda sıraladığımız 3 farklı şekilde işlenebilir;

Özel Belgenin Sahte Olarak “Düzenlenmesi” ve Kullanılması Suçu ve Cezası Nedir?

“Bir özel belgeyi sahte olarak düzenleyen veya gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve kullanan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” (TCK madde 207/1)

Yukarıda verilen Türk Ceza Kanunu 207. maddenin 1. fıkrasına göre, özel belgede sahtecilik suçu için öngörülen üç seçimlik hareket vardır. Bu seçimlik hareketlerden birisi “özel belgenin sahte olarak düzenlenmesi ve kullanılması” seçimlik hareketidir. Bu durumda suç unsurunun oluşması için fail tarafından sahte olan bir özel belge düzenlenmeli ve aynı belge kullanılmalıdır. Sahte olarak düzenlenen özel belge düzenlendikten sonra kullanılmaz ise özel belgede sahtecilik suçu oluşmaz.

Özel belgede sahtecilik suçunun oluşması için zorunlu unsurlardan biri sahte olarak üretilen belgenin aynı zamanda kullanılmasıdır. Bir başkası adına yazarak özel evrak düzenlemek ve imzalayıp üçüncü kişi veya kişilere vermek özel evrakta sahtecilik suçuna örnek verilebilir. Düzenlenen sahte özel belgenin devlet kurumlarına ibraz edilmesi de özel evrakta sahtecilik suçunu meydana getirir.

Özel Belgenin Değiştirilmesi ve Kullanılması Suçu Nedir?

Türk Ceza Kanunu 207. maddesinden düzenlenen özel belgede sahtecilik suçunun seçimlik hareket ile işlenmesi için ilk olarak ortada gerçek bir özel belge olmalıdır. Söz konusu gerçek belge üzerinde yapılan her türlü ekleme, çıkarma ile belgenin hukuki delil olarak değiştirilmedir. Yapılan bu değişiklikler sonucunda özel belgeden kaynaklı olarak meydana gelecek hukuki sonucun farklılaşması gerekir. Bu nedenle özel evrakta bulunan yazının değiştirilmesi, yeni yazı eklenmesi, imza ve tarihin silinmesi veya değiştirilmesi, özel belgenin değiştirilmesi ve kullanılması suçu meydana gelir.

Sahte Olduğu Bilinen Özel Belgenin Kullanılması Suçu Nedir?

“Bir sahte özel belgeyi bu özelliğini bilerek kullanan kişi de yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.” (TCK madde 207/2)

Burada söz konusu suç özel belgeyi sahte şekilde düzenleyen ve kullanan kişinin aynı kişi olmaması ve belgeyi kullanan kişinin özel belgenin sahte olduğunu bilerek kullanmasıdır. Bu suçun faili başkası tarafından sahte olarak düzenlenmiş sahte özel belgeyi sadece kullanan kişidir. Belirtmek gerekir ki bu suçun oluşmasının şartlarından biri belgeyi kullanan kişinin belgenin sahte olarak düzenlendiğini, değiştirildiğini ya da üretildiğini bilmesi gerekir.

Hangi Belgeler Özel Evrakta Sahtecilik Suçunun Konusu Olabilir?

Özel belgede sahtecilik suçunun konusu olabilecek bazı evraklar aşağıda sıralanmıştır;

• Özel doktor raporu ve reçeteleri
• Adi apartman aidat vs. makbuzları
• Alım-satım sözleşmeleri
• Mal teslim-tesellüm fişleri
• Kira sözleşmeleri
• Vergi beyannameleri
• Banka teminat mektupları
• İşe giriş bildirgeleri
• Faturalar
• Dilekçeler

Bono, çek, poliçe gibi kambiyo senetleri, vasiyetname, tahvil vs. gibi belgeler de özel belge niteliğinde olmalarına rağmen Türk Ceza Kanunu 210. maddenin özel hükmüne göre resmi belge olarak kabul edilirler. Bu nedenle bu tür belgelerin suç unsuru olduğu durumlarda resmi evrakta sahtecilik suçu söz konusudur. Fakat bazı unsurlarının eksik olması sebebiyle kambiyo senedi niteliğini yitiren çek, poliçe, veya bonolar, resmi evrakta sahtecilik suçunun değil özel evrakta sahtecilik suçunun unsurunu oluştururlar.

Kişinin kendi avukatı tarafından düzenlenip kendisine verilen evrak üzerinde avukatının onayı olmadan yapılan değişiklikler, düzenlemeler ise yine özel belgede sahtecilik suçu kapsamına girer.

Açığa atılan imza durumunda, boş kağıt üzerinde yer alan bir tek imza bu kağıdı özel belge yapmaz. Bunun nedeni ise belgenin içeriğinin henüz olmamasıdır. Ancak eğer boş kağıda atılan imza kötüye kullanılırsa Türk Ceza Kanunu 209. maddeden düzenlenen “açığa imzanın kötüye kullanılması suçu” ortaya çıkar.

Özel Evrakta (Belgede) Sahtecilik Suçu Cezası Nedir?

Özel evrakta sahtecilik suçunun cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası olarak tanımlanmıştır. İlgili kanun maddesinde yukarıda yer verdiğimiz ceza tüm seçimlik hareketler için aynıdır.

Ancak özel belgede sahtecilik suçu bir hukuki ilişkiye dayanan alacağın ispatı ya da gerçek bir durumun belgelenmesi amacıyla işlenirse, Türk Ceza Kanunu 211. maddeye göre; faile verilecek cezada, cezanın yarısı kadar indirime gidilir.

Söz konusu özel belgenin başka bir suç işlenirken kullanılması halinde, Türk Ceza Kanunu 212. maddeye göre, fail hem özel evrakta sahtecilik suçundan hem de diğer söz konusu suçtan ayrı ayrı cezaya çarptırılır.