İcra Memur Muamelesini Şikayet Nedir?

Öncelikle belirtmek gerekir ki İcra İflas Kanununu uygulama görevi icra dairelerine aittir. Söz konusu yetkinin denetimi ise İcra iflas Kanunu 16. maddede “Kanunun hallini mahkemeye bıraktığı hususlar müstesna olmak üzere İcra ve İflas dairelerinin yaptığı muameleler hakkında kanuna muhalif olmasından veya hadiseye uygun bulunmamasından dolayı icra mahkemesine şikayet olunabilir. Şikayet bu muamelelerin öğrenildiği tarihten yedi gün içinde yapılır. Bir hakkın yerine getirilmemesinden veya sebepsiz sürüncemede bırakılmasından dolayı her zaman şikayet olunabilir.” şeklinde düzenlenmiştir. Bu denetleme mekanizması ile icra memurlarının kanuna uygun olmayan işlemlerinin denetlenmesi ve aksi durumlarda şikayet yoluna başvurulabilmesinin imkanı sağlanır. Burada icra ve iflas dairelerinin hukuka aykırı işlemlerinin iptali ya da düzeltilmesini sağlayan bir kanun yolu şeklinde şikayeti tanımlayabiliriz.

Şikayetin Konusu Nedir?

Şikayetin konusunu icra ve iflas daireleri tarafından yapılan işlemler oluşturur. Buna göre sadece icra ve iflas dairelerinin yaptığı işlemlerle ilgili şikayet yoluna başvuru yapılabilir. Bu anlamda bir malın haczedilmesi, satılması, borçlu olan kişiye tebligat gönderilmesi gibi işlemler icra dairelerince yapılan işlemlerdir ve bu talepler karşılığında icra ve iflas dairelerinin tutumu şikayete konu edilebilir.

İcra Memur Muamelesi Şikayet Sebepleri Nelerdir?

İcra İflas Kanunu 16. maddesinde şikayet "Kanunun hallini mahkemeye bıraktığı hususlar müstesna olmak üzere icra ve iflâs dairelerinin yaptığı muameleler hakkında kanuna muhalif olmasından veya hâdiseye uygun bulunmamasından dolayı icra mahkemesine şikâyet olunabilir. Şikâyet bu muamelelerin öğrenildiği tarihten yedi gün içinde yapılır. Bir hakkın yerine getirilmemesinden veya sebepsiz sürüncemede bırakılmasından dolayı her zaman şikâyet olunabilir.” şeklinde düzenlenmiştir. İlgili kanun maddesinden hareketle şikayet sebeplerini 4 ayrı başlıkta açıklayabiliriz. Bu başlıklar;

İşlemin Kanuna Aykırı Olması

Kanuna aykırılık hali bir kanun hükmünün hiç uygulanmaması ya da yanlış uygulanması şeklinde meydana gelebilir. Genel şikayet sebeplerinden birisi kanuna aykırılık halidir.

İşlemin Hadiseye Uygun Olmaması

Bazı haller için kanun tarafından icra müdürüne takdir yetkisi tanınmıştır. Söz konusu bu yetkilerden bazıları ise ilgili kanunda açıkça belirtilmiştir. Öte yandan bazı haller için icra müdürünün takdir yetkisi kanunda açıkça belirtilmemiştir ve ilgili kanun maddelerinin yorumlanması ile sonuç çıkarılması yapılır. Burada belirtmek gerekir ki; icra müdürü takdir yetkisini kullanırken somut olaya göre işlem yapmalıdır. Ancak yapılan işlemin söz konusu hadiseye uygun olmadığı hallerde şikayet yoluna başvurulabilir.

Bir Hakkın Yerine Getirilmemesi

İcra İflas Kanunu 16. maddesinin 2. fıkrasında “Bir hakkın yerine getirilmemesinden veya sebepsiz sürüncemede bırakılmasından dolayı her zaman şikâyet olunabilir.” şeklindeki düzenlemeye yer verilmiştir. Eğer söz konusu icra müdürü görevini yapmayı reddederse hakkın yerine getirilmemesi durumu meydana gelir. Burada belirtmek gerekir ki söz konusu halde dikkat edilmesi gereken durum; icra memurunun işlemi hiç yapmamış olmasıdır.

Bir Hakkın Sebepsiz Olarak Sürüncemede Bırakılması

Ortada haklı bir durumun olmadığı hallerde icra müdürünün yapmak zorunda olduğu bir işlemi ilgili kanunda öngörülmüş olan süre içerisinde yapması gerekir. Ancak eğer icra müdürü haklı bir sebebi olmadan kanuna aykırılık teşkil edecek şekilde söz konusu işlemi yapmaz ise hakkın sürüncemede bırakılması hali söz konusu olacaktır. İcra İflas Kanunu 60. maddesinde bu durum için öngörülen süre “Ödeme emri borçluya takip talebinden itibaren nihayet 3 gün içinde tebliğe gönderilir.” şeklinde ifade edilmiştir.

İcra Müdürü Kararından Dönebilir mi?

Öncelikle belirtmek gerekir ki; şikayet süresi içinde icra müdürü kararından dönebilir. Buna ek olarak Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 2019/5556 Kararında “Dava, icra memurunun muamelesini şikayete ilişkindir. Olayda, alacaklının emekli ikramiyesinin haczine ilişkin talebinin kabulüne karar verildikten sonra, 07.4.2017 tarihli kararla, alacaklının, borçlunun emekli ikramiyesinin haczine yönelik bir talebinin bulunmadığı belirtilerek şikayete konu kararın verilmesi, icra müdürlüğünün kendi kararından kendiliğinden dönemeyeceği ilkesine aykırıdır.” ifadelerine yer verilmiştir. Öte yandan Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2016 yılında verdiği bir kararda “ İcra müdürü kendi verdiği karardan dönemez ise de, bilahare, daha önce verdiği kararın dosya kapsamı ve yasa hükmüne uygun olmadığını fark edip, onun yerine yasaya uygun olan kararı vermesine engel bir düzenleme de bulunmamaktadır” şeklindeki ifade mevcuttur.

İcra Memur Muamelesini Şikayet Süresi Nedir?

İcra memur muamelesini şikayet süresi kural olarak 7 gündür. Buna göre şikayet edecek olan tarafın şikayetin konusu olan işlemi öğrenmesinin ardından 7 gün içerisinde şikayet hakkını kullanması gerekir. Bazı hallerde ise işlemler İcra İflas Kanunu çerçevesinde ilgili kişiye tebliğ edilir. Eğer söz konusu tebliğ edilen işlemle ilgili şikayet yoluna gidilecek ise söz konusu şikayet süresi bu tebliğden sonra başlar. Buna göre söz konusu bu 7 günlük süre hak düşürücü süre işlevi görür. 7 gün olan şikayet süresinin istisnaları mevcuttur ve bu istisnalara aşağıda yer verilmiştir.

1. Bir hakkın yerine getirilmemesinden ya da sebepsiz sürüncemede bırakılması halinde şikayet süreye tabi değildir. Şikayetçi her zaman şikayette bulunabilir.
2. Kamu düzenine aykırı olan işlemlere karşı her zaman şikayet yoluna gidilebilir. Süresi içinde icra takibine itiraz edildiği halde icra dairesi takibi devam ettirmişse bu durumda borçlu şikayet süresi bakımından 7 günlük süre ile sınırlı değildir. “Dava, icra memurunun muamelesini şikayete ilişkindir. İpotekli taşınmaz maliklerine icra emri gönderilebilmesi için, ipotek akit tablosunun kayıtsız ve şartsız bir para borcu ikrarını içermesi ve alacaklı tarafından, borçluların kredi sözleşmesinde yazılı ya da ipotek akit tablosunda belirtilen adreslerine, noter aracılığı ile hesap kat ihtarının gönderilmesi gerekir. Bu husus, süresiz şikayete tâbidir ve re'sen nazara alınmalıdır. Mahkemece, şikayetin esasının incelenerek oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekir.”

Kambiyo Senetleri için Haciz Yolunda Şikayet Süresi Nedir?

Öncelikle belirtmek gerekir ki; kambiyo senetlerine özgü haciz yolunda şikayet süreleri farklılık gösterir. Bu hallerde şikayet süresinin belirlenmesi için öncelikle şikayet sebebine bakılır. Eğer şikayet sebebi senedin kambiyo niteliğini haiz olmamasından kaynaklı ise şikayet süresi 5 gündür.

İcra Memur Muamelesini Şikayet için Görevli Mahkeme Nedir?

İcra memur muamelesi ile ilgili olan şikayetler icra mahkemesi tarafından incelenerek karara varılır. Burada yetkili olan icra mahkemesi söz konusu şikayete konu olan işlemi yapan mahkemedir ve söz konusu yetki kesindir.

İcra Memur Muamelesini Şikayette Yargılama Usulü Nedir?

İcra memur muamelesini şikayette uygulanacak olan yargılama usulleri ile ilgili düzenleme İcra İflas Kanunu 18. maddesinde yer alır ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

İcra İflas Kanunu Madde 18

İcra mahkemesine arzedilen hususlar ivedi işlerden sayılır ve bu işlerde basit yargılama usulü uygulanır.

Şu kadar ki, talep ve cevaplar dilekçe ile olabileceği gibi icra mahkemesine ifade zaptettirmek suretiyle de olur.

(Değişik üçüncü fıkra: 17/7/2003-4949/4 md.) Aksine hüküm bulunmayan hâllerde icra mahkemesi, şikâyet konusu işlemi yapan icra dairesinin açıklama yapmasına ve duruşma yapılmasına gerek olup olmadığını takdir eder; duruşma yapılmasını uygun gördüğü takdirde ilgilileri en kısa zamanda duruşmaya çağırır ve gelmeseler bile gereken kararı verir. Duruşma yapılmayan işlerde icra mahkemesi, işin kendisine geldiği tarihten itibaren en geç on gün içinde kararını verir. Duruşmalar, ancak zorunluluk hâlinde ve otuz günü geçmemek üzere ertelenebilir.