Alt İşveren (Taşeron) Nedir?

Alt İşveren (Taşeron) Nedir? Asıl İşveren - Alt İşveren İlişkisi Nedir?

Alt işverenlik (taşeronluk), 4857 sayılı kanunun 2. maddesinde asıl işveren - alt işveren tanımına yer verilmek suretiyle bütün unsurlarıyla ortaya konmuştur. Bu maddeye göre “Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren - alt işveren ilişkisi denir.”

Alt İşverenlik Yönetmeliği'nin 3. maddesinin A fıkrasında “Alt işveren: Bir işverenden, işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan, bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran gerçek veya tüzel kişiyi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları, ifade eder” denilmek suretiyle tanımlanmıştır.

Söz konusu tanıma göre alt işverenden (taşerondan) söz edebilmek için birtakım şartların oluşması gerekmektedir. Bu şartlar;

• Asıl işverenin varlığı,
• İşin işyerinde yürütülen üretime ilişkin işlerde alınmış olması,
• İşin asıl işverenin işyerinde yapılması,
• İşi alan işverenin işçilerini sadece işi veren işverenin işyerinde çalıştırması,
• Alt işverenlik ilişkisinin muvazaaya dayanmamasıdır.

Hangi işlerin alt işverene (taşerona) verileceği hususu ise ikiye ayrılarak, işyerinde yürütülen mal ve hizmet üretimine ilişkin işler olarak incelenebilir. Bunlar da kendi içinde “asıl iş” ve “yardımcı iş” olarak ikiye ayrılmaktadır. Asıl işin hangi durumlarda alt işverene (taşerona) verileceği hususunda, işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler olması gerekliliği aranır. Yani asıl işin bir bölümü alt işverene (taşerona) verilebilmektedir. Ancak önemle belirtilmelidir ki, işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler dışında asıl iş bölünerek alt işverenlere (taşeronlara) verilemez. Yardımcı işler ise genel olarak doğrudan üretimle ilgisi olmayan dolaylı bir ilişki içinde devam eden işlerdir. Örneğin yemek, taşıma, temizlik gibi işler yardımcı işler kabul edilir ve ülke genelinde bir alt işverenle bu organizasyonu yürütme eğilimi vardır.

Alt İşverenin Sorumluluğu Nedir?

4857 sayılı İş Kanunu’nun 2. maddesi gereğince alt işveren ve asıl işveren müteselsilen sorumludur. Söz konusu maddeye göre asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur. Asıl işveren ve alt işveren borcun tamamından tek tek ve aynı derecede sorumludurlar. İşçi dilediği takdirde kendisini doğrudan doğruya çalıştıran alt işverene, dilediği takdirde her iki işverene ya da doğrudan asıl işverene karşı talepte bulunma hakkına sahiptir. Alt işverenin işçisi tarafından gerek kendi işverenine ve gerekse asıl işverene karşı açılacak davaların çözüm yeri İş Mahkemesidir.

Alt işverenlik ilişkisinin muvazaaya dayanmaması hususunu ise şu şekilde açıklayabiliriz. Muvazaalı işleme dair maddede getirilen ilk yasaklama, asıl işverenin işçilerinin alt işveren tarafından işe alınarak çalıştırılmaya devam ettirilmelerine ilişkindir. Getirilen ikinci yasaklama ise, daha önce o işyerinde çalıştırılan kimse ile alt işveren ilişkisi kurulmasına yöneliktir. Bu durumlar söz konusu olduğunda bir asıl işveren - alt işveren ilişkisinden söz edilemeyecektir. Bunun da sorumluluk dahilinde birçok sonucu doğmaktadır. Alt işveren (taşeron) konusunda yardımcı olabilecek yazılarımıza ulaşmak için Mükyen Hukuk Bürosu kategorilerini inceleyebilirsiniz.