Av. Barış Mükyen Olumsuz İnternet İçeriklerinin Oluşturduğu Mağduriyete İlişkin Hukuki Açıklamalarda ve Tavsiyelerde Bulundu
Günümüzde olumsuz internet içeriklerinden çok fazla insan mağduriyet yaşamaktadır.
Olumsuz internet içeriklerinin hukuki boyutu nedir?
Öncelikle, olumsuz internet içerikleri kişiler için suç unsuru oluşturma, saygınlığın zedelenmesi, kişilik haklarına saldırı, kişisel verilerinin ihlali, akademik hayatının ve iş hayatının negatif etkilenmesi, psikolojik yıpratma gibi etkilere sahiptir. Bunlar ile alakalı olarak farklı hukuki yöntemler uygulanmaktadır. Bunlar mevcut internet içeriğinin yayından kaldırılması veya internet içeriği için erişim engelinin uygulanması olarak ifade edilebilir. Örneğin;
Erişim Engeli; İnternet üzerinden yayınlanan fotoğraf, yorum, video, yazı, haber vb. gibi içeriklerin kişisel hak ihlalini oluşturması veya suç unsuru barındırması ile ilgili URL’e erişimin engellenmesini, sorunu çözmüyorsa ilgili siteye erişimin tamamen engellenmesini ifade eder.
İçeriğin Kaldırılması / Silinmesi: İnternet üzerinden yayınlanan fotoğraf, yorum, video, yazı, haber vb. gibi içeriklerin kişisel hak ihlalini oluşturması veya suç unsuru barındırması ile ilgili içeriğin komple mevcut siteden kaldırılmasını ifade eder. İçerik kaldırma/ silme işlemi ancak ilgili içerik veya yer sağlayıcısı tarafından sağlanabilir.
Peki internet erişimi engeli ya da içeriğin kaldırılmasının hukuki regülasyon boyutu nedir?
5651 Sayılı kanun bu konudaki uygulanacak işlemleri düzenlemiştir. Bu kanun kapsamında sıkça geçen kavramlar olan; İçerik, Yer ve Erişimi Sağlayıcıları, E-Tespit, Alan Adı, IP, URL ve BTK kavramlarına detaylı şekilde hakim olmak gerekmektedir.
İnternetten İçerik Kaldırma veya Erişim Engeli Uygulanabilmesini 5651 sayılı kanunun, md. 8-9 düzenlemiştir. Şu durumlarda bu tedbirler mümkündür ; Kişilik Haklarının İhlali, Suç İşlenmesi, Kamu Yararı, Kamu Düzeni, Fikri-Sınai Hakların İhlali, Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali, Kişisel Verilerin İhlali, Unutulma Hakkının Kullanımı.
Ayrıca Özel Hayatın Gizliliği İhlali ile Erişim Engeli Kaldırılması veya Erişim Engeli Uygulanması TCK md. 134’te düzenlenmiştir.
Suç işlenmesi tedbiri nedir? Biraz açar mısınız?
İnternet içerikleriyle ilgili suçlar nelerdir?
Suç işlenmesi bakımından da internet içeriklerine erişim engeli veya içeriğin kaldırılması / silinmesi işlemleri uygulanabilmektedir. İnternet ortamında işlenen suçlara bakacak olursak; İntihara Yönlendirme, Çocukların Cinsel İstismarı, Kumar, Fuhuş, Uyuşturucu, Yasaklı Madde Temini, Şantaj, İfşa en çok karşılaştığımız suçlardandır.
Unutulma hakkından bahsettiniz. Unutulma hakkı nedir?
Unutulma hakkı kapsamında internet içeriği kaldırmak nedir?
Bu hak kişinin geçmişte yaşadığı bir olaya ilişkin haber, fotoğraf, video, yorum vb. gibi içeriklerin internet ortamında paylaşılması ile kamuoyuna yansıması sonucu doğan mağduriyetlerin ortadan kaldırılmasını amaçlamaktadır. Bu geçmişin silinmesi geçmişte kalmış ve kamu yararı taşımayan içeriklerin kişiye olumsuz yansımalarını ortadan kaldırır.
Unutulma hakkı kapsamında şu durumlar değerlendirilir; Yayının içeriği, yayında kaldığı süre, güncelik, araştırma veya tarih verisi olup-olmaması, kamu yararı, kişinin ünlü, sporcu, sanatçı veya siyasetçi olma durumu, halkın ilgisi ve gerçeklik. Kamu yararı olan durumlarda hızlıca aksiyon alınması kaçınılmazdır.
Ayrıca, Facebook, Twitter, Instagram, Youtube içerik silme veya kaldırma ve bu sosyal medya hesapları için telif hakları ve gizlilik ihlalleri kapsamında direkt iletişimler ile içerik kaldırtmak mümkündür. Ancak söz konusu iletişimlerde beli format veya dilekçe kalıpları hızlı sonuç almak adına önemlidir.
Aynı durum Google, Yandex ve diğer arama motorları için de geçerlidir. Ancak direkt iletişimlerle çözüme kavuşmayan durumlar için ilgili kanunlar çerçevesinde mahkeme kararları ile sonuç almak mümkündür. Özellikle Türkiye’de bu platformların temsilci bulundurma zorunluluklarına dair düzenlemeler bu işleyişi daha pratik hale getirmiştir.
Peki kanundan nasıl yararlanabiliriz? Başımıza böyle bir şey geldiğinde ne yapmalıyız?
BTK bizzat başvuru yapabilir. Özel hayatın gizliliği talepli durumlarda hızlı reaksiyon almak önemlidir. Dolayısıyla talep itibariyle 24 saat içerisinde Sulh Ceza Hakimliği kararına sunulur ve 48 saat içerisinde hakim kararını verir. Tedbir uygulanması kararı alınması durumunda BTK’ya karar gönderilir.
Sebep kişilik haklarının ihlali ise öncelikle içerik veya yer sağlayıcısına başvurularak içeriğin kaldırılması talep edilebilir, talep en geç 24 saat içinde cevaplandırılır ya da doğrudan Sulh Ceza Hakimliğinden içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi talep edilebilir. Karar erişim sağlayıcıları birliğine gönderilir, en geç dört saat içinde yerine getirilir.
Sebep özel hayatın gizliliğini ihlal ise Sulh Ceza Hakimliğine başvurabileceği gibi BTK'ya doğrudan başvurularak erişimin engellenmesi talebinde bulunulabilir. BTK talebi Erişim Sağlayıcıları Birliği'ne gönderir, talep en geç dört saat içinde yerine getirilir. Bunun ardından BTK'dan talepte bulunan kişi talep sonrası 24 saat içinde Sulh Ceza Hakimliğine başvurarak erişimin engellenmesini talep etmek zorundadır. Bu halde hakim kararını 48 saat içinde BTK'ya gönderir, aksi halde BTK tarafından kararın uygulanması durur. Gecikmesinde sakınca bulunan bir hal varsa BTK başkanı bizzat kendisi karar verebilir, bu durumda yine 24 saat içinde Sulh Ceza Hakimliğine başvuru zorunludur.
